LATiNCE ADI: Thymus Sp.
iNGiLiZCE ADI: Garden Thyme
MAHALLi ADLARI: Yabani Kekik, Sater Otu, Nemamul Otu.
BiTKi HAKKINDA GENEL BiLGi VE ÜLKEMiZDEKi YAYILIġI:
Çalı ya da çalımsı görünümde
ve kokulu olan kekikler
(labiatae) lamiaceae familyasının
dünya üzerinde 40 türle
temsil edilen bir cinstir.
Genellikle derin olmayan gevşek, ılımlı,
humuslu ve kalkerli toprakları seven
bu bitkiler Avrupa ve Asya'da, akdeniz bölgesinde, kuzey Afrika'dan habeşistan'
a kadar uzanan yerlerde ve kanarya adalarında bulunmaktadır. Ülkemizde ise yaklaşık olarak 35 kadar kekik türü 1500 m rakıma kadar
olan yerlerde ve yaylalarda yaygın olarak bulunurlar.
Bu türlerden bir kısmının endemik olduğu
literatürde yer almaktadır.
Ülkemizde 14 adeti endemik olarak yetişen 37-40 arasında tür mevcuttur. Thymus vulgaris, (adi kekik, kekik, büyük kekik, sater)
ülkemizde doğal
olarak
Yetişmez. Thymus serpyllum (kır kekiği, yabani kekik, kekik, sater) ülkemizde, Asya ve Avrupa'da
yaygındır.
Ülkemizde yaygın olduğu yerler:
Bursa, izmit, Doğu Karadeniz, Kayseri' dir. Thymus longicaulis
sp. Chavbardii var. Antelyensis, Antalya'da yetişen endemik taksonlardan'dır. Beyaz kekik batı ve Güney Anadolu bölgesin' de kurak yerlerde yetişir.
YABANi KEKiK: Akdeniz bölgesi ve Anadolu' da pek çok varyetesi var.
iZMiR KEKiĞi YADA PEYNiR KEKiĞi: Batı ve Güney Anadolu genel yayılış sahasıdır.
iSTANBUL KEKiĞi YADA MERCAN
KÖġK: Ender olarak da eşek kekiği olarak anılır. Trakya ve Batı Anadolu genel yayılış sahasıdır.
BEYAZ KEKiK: Güney ve Batı Anadolu'da bilhassa Manisa ve Muğla civarında yayılış gösterir.
KULLANILAN BÖLÜMLERi: Dallı Çiçekli Tepe Ve Yaprakları
SANAYiDE KULLANIM ALANI:
ilaç sanayinde antiseptik imalatında kullanıldığı gibi bronşlardaki koyu kıvamlı
salgıyı sıvılaştırdığından
öksürük şuruplarının bileşimine girer. Antibiyotik etki olarak mikroorganizmaların üremesini
geciktirdiği veya tamamen durdurduğu
için, ağız antiseptiği olarak gargara yapımında faydalanılmaktadır.
Derideki
mantar hastalıklarına karşı inhibör etkisi olduğundan, mantar ilaçlarının
bileşiminde de yer almaktadır. Kimya sanayinde ise
değerli bir kimyasal madde olan
timolun elde edilmesinde kullanıldığı gibi parfümeri ve kozmetik sanayinde
de
banyo köpüklerinin yapımında ve
problemli ciltlerin
tedavisinde kullanılmaktadır.
HALK
ARASINDA KULLANIM ALANI:
Kekiklerin çiçekli dal
ve yaprakları
halk arasında çay gibi demlenerek
içilmek suretiyle kandevarınını
düzenleyici, rahatlatıcı etkisinden faydalanılmaktadır. Ayrıca kansızlık, boğmaca, kellik, diş ve mide ağrılarında uyuz,
nefes kokması,
lumbago, barsak parazitlerinin ve
gazlarının
giderilmesinde, romatizma ile bazı kadın hastalıklarında tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Kekik türlerinden çeşitli et yemeklerinde baharat
olarak
da
faydalanılmaktadır.
DROG OLARAK ÖZELLiKLERi:
Dolaşım uyarıcısı, antispazmatik, idrar söktürücüdür. Düşük dozlarda kullanıldığında balgam söktürücü,
yüksek dozlarda alındığı taktirde antiseptik ve bazı barsak kurtlarını düşürücü etkisi vardır.
VERiM
Kekik o yıl ekilmiş ise ilkbahar da biçim yapılmaz.
Böylece az verim alınır. Orta Avrupa koşullarında ilk yıl
100-150 kg/da, ikinci yıl 200-450 kg/da kuru herba, 1000-1800 kg/da yaş herba alınmaktadır. Üçüncü yıl
verim azalır. Genelde 3 yıl için üretim yapılır.
(ilisulu'dan Ceylan 1981)
DIŞ TiCARETi:
Türkiye kekiğin en önde gelen ülkelerinden biridir. Türkiye kekik ihracatında %19 'la 2. Sıradadır. 1. Sırada
ABD
yer alır. Türkiye'den kekik ithalatı yapan ülkelerden %52 'sini ABD oluşturmaktadır. Geri kalan kısmı ise Almanya, italya, ingiltere, Yunanistan ve Fransa 'dır.
Almanya, Fransa, ABD gibi ülkelerde yetiştirildiği, piyasası ve ekonomik
ortamı olduğu bilinmektedir.
Ülkemizde ise; izmir, Antalya gibi illerimizde az da olsa üretilip pazarlanmaktadır. Ancak doğal olarak
yetişen kekikler, toplanıp kurutularak büyük şehir piyasalarına sürülür.
ABD, Almanya, Yunanistan, Fransa, ingiltere, Kanada ve italya başta olmak üzere 30 kadar ülkeye ihracat
yapmaktayız.
iHRACAT MiKTARI:
|
YILLAR
|
MİKTAR(TON)
|
DEĞER (1000
$)
|
|
1993
|
5.457
|
13.273
|
|
1994
|
6.438
|
16.851
|
|
1995
|
5.501
|
13.690
|
|
1996
|
6.475
|
15.151
|
|
1997
|
6.038
|
13.238
|
|
1998
|
7.051
|
15.492
|
|
1999
|
7.640
|
16.556
|
iTHALAT MiKTARI
|
YILLAR
|
MİKTAR (TON)
|
DEĞER (1000
$)
|
|
1997
|
142
|
199
|
|
1998
|
325
|
618
|
|
1999
|
291
|
439
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder