Biyolojik Mücadelenin Tarihi Seyri

Biyolojik Mücadelenin Tarihi Seyri

Teorik olarak BM yeryüzünde hayatın başlaması ile birlikte başlamış kabul edilebilir. Çünkü bütün canlılar yerküredeki besin zincirinin bir parçasıdır ve birlikte aynı alanda yaşayan türler bu besin zincirinin bir parçası olmaları sebebi ile doğal olarak birbirlerinin popülasyonlarını kontrol altında tutarlar. Mevcut bilgilere göre BM yeryüzünde yaşamın başladığı M.Ö. 500 milyon yıl öncesinden beri var olduğu kabul edilmektedir. İnsanlık tarihinin yazılı kısmından elde edilen bilgilere göre Mısırda M.Ö. 4000 yılında tahıl depolarında ve evlerde zararlı olan farelere karşı kedilerin

kullanıldığı ve kedilerin bu amaçla evcilleştirildiği bilinmektedir. Ayrıca M.Ö. 300 yıllarında faydalı böceklerin pupalarının çiftçilere satıldığına dair kayıtlar bulunmuştur. Çinliler özellikle ipekböcekçiliğinden dolayı böceklerin yaşamında dair son derece detaylı bilgiler edinmişler ve M.S. 1000 yıllarında Çinli bilim adamlarının parazitizim olgusunu bildikleri kabul edilmektedir.

Avrupa’da biyoloji ve entomoloji çalışmaları oldukça eskiye dayanmaktadır. Antik Yunan bilim adamı Aristo  Historiae  animalium adlı kitabında normal arılardan daha küçük bazı arıcıkların örümcekleri öldürdüğünü ve taşıdığını bir kısmının da örümceklerin içerisine yumurta bıraktığını ve örümcekleri çoğalmak için kullandığını yazmıştır. Avrupa’da uzun yıllar entomoloji konusundaki çalışmalar Aristo’nun bazı gözlemlerini teyit ve ilavelerden ibaret olmuştur. Fakat bu konuda en büyük buluş İtalyan entomolog Ulisse Aldrovandi (1522-1605) tarafından gerçekleştirilmiştir. Aldrovandi 1602 yılında yayınladığı De Animalibus Insectis adlı kitabı ile yalnızca modern entomolojinin kurucusu olmaz aynı zamanda bu kitapta parazitizmi oldukça net bir şekilde açıklayarak modern BM’ye çok önemli bir katkıda bulunur.

BM’nin yaygınlaşmasında diğer önemli bir dönüm noktası ABD’nin Kaliforniya eyaletinde Turunçgil alanlarında büyük sorun olan Unlubite karşı Rodolia cardinalis 1888 yılında Yeni Zelanda’dan getirilerek salınası ve zararlının başarılı bir şekilde kontrol altına alınmasıdır. Bu tarihten sonra faydalıların orijin ülkeden getirilerek salınması konusunda oldukça başarılı çalışmalar yapılmıştır. Aynı dönemlerde Ruslar Ekin Bambul böceğine karşı Metarhizium anisopliae Ukrayna’da kitlesel olarak üretmiş ve Odesa bölgesinde başarılı bir şekilde kullanmıştır. Aynı yıllarda İngiltere Yeni Zelanda’da ve Avusturalya Coccinella undecimpunctata’yı götürerek başarılı bir şekilde yerleştirmiştir.

Faydalı böceklerin bulunduğu alandan alınarak zararlının olduğu alanlara salınması 1920 yılında Flanders’in Trichogramma’nın kitlesel olarak üretimini başarmasından sonra çok büyük bir değişim geçirmiş ve BM’de üretim salım çalışmaları hızla artmıştır. Özellikle Trichogramma bu

amaçla en çok çalışılan etmen olup 1977 yılında SSCB 10 milyon ha alana Trichogramma salımı yapmıştır. Aynı dönemde Çin’de 1 milyon ha alanda Trichogramma ile BM yapılmıştır. Bu konuda en çok çalışma yapılan ülkelerden biride Küba’dır. Küba yaklaşık 700 bin ha alanda Trichogramma salımı yapmakta olup yaklaşık 516 bin ha alanda ise patojenik funguslar kullanmaktadır. IOBC kayıtlarına göre bu gün Küba’da 220 civarında entomofaj ve entomopatojen üretim yeri vardır. Dünyada bugün yakarıda adı geçen ülkeler dışında Meksika, Brezilya, Kolombiya, Japonya BM konusunda en çok çalışmanın yapıldığı ülkelerdir. Meksika’da yaklaşık

1.5 milyon ha şeker kamışı üretim alanında Trichogramma, Habrobracon ve Chrysoperla üretilip salınmaktadır. Kolombiya’da ise yaklaşık 550 bin ha’lık kahve üretim alanında Beauveria bassiana ve Metarhizium anisopliae fungusları kullanılarak mücadele yapılmaktadır. ABD son zamanlarda insansız hava araçları ile geniş alanlara BM ajanı salımı yapar hale gelmiştir. Bugün Çin’de 8000, Japonya’da 1100, Brezilya’da 350, Hollanda’da 200 civarında tam zamanlı BM çalışan bilim adamı vardır. Ülkemizde bu sayı 50-60 civarındadır.