Kafes Kuşları-Papağangiller

Pcittacea familyasına mensup olan papa- ğanlar genellikle gürültücü, parlak renkli, tombul gövdeli, kalın ve kıvrık gagalı, hemen hemen tümüyle tropik bölgelere dağılmış 300’ü aşkın türden oluşan geniş bir kuş grubudur. Bir çoğu muhabbet kuşu, kakadu, ara ve kea gibi isimler ile tanınır. Güzel renkleri ve taklit yetenekleri nedeniyle yeryüzünün dört bir yanına götürüle- rek evlerde beslenen bu kuşların bazıları insan sesini taklit etmesiyle ünlüdür. Papağanlar ara- sında tartışmasız en iyi konuşan tür anayurdu Afrika olan gri papağandır (Psittacus erithacus). Uzunluğu 40 cm’yi bulan kül rengindeki bu tü- rün kuyruğunda kırmızı telekler bulunur. Ama- zon papağanları taklit yeteneklerinin yanısıra parlak alacalı tüyleriyle dikkati çekerler. Gece papağanı (Geopsittacus occidentalis) Avustral- ya’da yaşayan ve ender bulunan bir türdür. Gece- leri tohumlarla beslenir, gündüzleri otlar arasına gizlenerek uyurlar.

Papağanların güçlü gagaları sert kabuklu yemişleri kolayca yiyebilmelerini sağlar. Ayrıca diğer meyve ve tomurcukları da yerler. Bazıla- rında küt olan kuyruk, diğerlerinde uzundur, ama hiç birinde çatallı değildir. Bir çok türün göste- rişli tepelikleri vardır. Uçucu olmaktan çok tır- manıcıdırlar.

1.1. Kakadu:

Sarı tepeli kakadu (Cacatu galerita) kar beyazı tüyleri, bazen katladığı, bazen de yelpaze gibi açtığı sarı tepeliği olan bir kuştur. En güzel- leri olan pembe kakadunun beyaz tüyleri pembe ve sarımsı pembeyle alacalanmıştır. Öne doğru uzamış tepeliği kırmızı ve sarı bir bantla bezeli- dir. Palmiye kakadusu (Probosciger aterimus) 75 cm’ye ulaşabilen uzunluğuyla en iri kakadu tü- rüdür. Ayrıca bütün papağanlar arasında gagası en iri olanıdır. Tepeliği seyrek tüylüdür, kırmızı olan tüysüz yüzü kızdığında maviye döner. Çok gürültücü olan bu kuşlar, diğer papağanlar gibi uzun ömürlüdürler. Bazılarının 100 yıldan fazla yaşadığı bildirilmektedir.

1.2. Kea:

Yeni Zelanda’ya özgü bir kuş türü olan kea (Nestor notabilis) diğer papağanlardan farklı olarak bitkilerin yanında yağı sevdiğinden hay- van leşlerine (özellikle koyun) üşüşür. Bazen canlı koyunlara dahi saldırdığı görülmüştür.

1.3. Ara:

Orta ve Güney Amerika’da yaşayan Aralar iri yapılı, parlak renkli, iri gagalı ve uzun kuy- ruklu papağanlardır. Çoğu tür ağaçların tepele- rindeki kovuklarda yaşarlar. Bazıları konuşmayı öğrenirsede genellikle doğada yaptıkları gibi tiz çığlıklar atarlar.

1.4. Lory:

İnce uzun, kenarları kıvrımlı gagaları, çi- çeklerden balözü ve meyvelerden özsuyu emme- lerini sağlayan fırça gibi dilleri vardır. Renkli, parlak tüylere sahip ve oldukça hareketlidirler. Siyah renkten, yeşil, kırmızı mavimsi, sarımsı renge kadar pek çok çeşidini görebilmek müm- kündür. Hatta bunların hepsini birarada bulundu- ran gökkuşağı lorykeetleri bile vardır. Boyları 22-32 cm arasında değişebilir. Kırmızı lory, rainbow lory, ornate lorykeet gibi türleri bulun- maktadır.

1.5. Macawslar:

Papağan dünyasının harika renkleri olan, en zeki, en duygusal ve en iri soylarıdır. Doğada 17 tür ve alt türü bulunmaktadır. Hepsinin de ortak özelliği aşağıya doğru iri, uzun ve kıvrık gaga, uzunca kuyruk, rengarenk tüyler ve yanak kısmının çıplak derili olmasıdır. Ortalama ömür- leri 50 yılın üzerindedir. 100 yıldan fazla yaşa- yanlarda bilinmektedir. Gökkuşağının tüm renklerini       tüylerinde      görmek      mümkündür. Macawsların cinsiyet ayırımı çok zordur.

1.1. Muhabbet kuşları:

Anayurtları Avustralya’dan yeryüzünün dört bir tarafına götürülmüş en sevilen kafes kuşlarından birisidir. Yabani muhabbet kuşunun (Melopsittacus undulatus) üst bölümleri soluk yeşilimsi sarı, kanatları koyu kahverengi eğri çizgilerle nakışlı, alt bölümleri ve kuyruk soku- mu parlak yeşildir. Yüzünde parlak mavi lekeler bulunur. Kuyruğunun ortasında yer alan telekler de parlak mavidir. Genellikle çalımsı bitkilerle kaplı kurak alanlarda, ağaç kovuklarında büyük sürüler halinde yaşarlar. Kafeslerde çiftler halin- de birbirlerine sokularak yaşamayı sevdiklerin- den ve insanlara çok kolay alıştıklarından bu kuşlara muhabbet kuşu denmiştir. Uzun yıllar özenle seçilerek üretilen muhabbet kuşlarının gök mavisi, kobalt mavisi, mor, leylak, zeytin yeşili gibi çeşitli göz alıcı renkler taşıyan soyları geliştirilmiştir. Muhabbet kuşları genellikle 5 -10 yıl kadar yaşamaktadırlar. Genç muhabbet kuşla- rı daha çabuk, daha kolay taklit etme ve konuş- ma öğrenebilirler. Erkek kuşlar kolayca konuşma öğrenebildikleri halde, dişiler çok ender olarak öğrenebilmektedirler. Muhabbet kuşları genel olarak çocuk ve bayan sesini çabuk ve kolay öğrenebilmektedirler. Halen dünya’da 50 milyon civarında muhabbet kuşunun bulunduğu sanıl- maktadır.

Muhabbet kuşları 18 cm boyunda olup, kuyrukları uzun, gagalarında kırma işini görmek üzere, küçük diş girinti çıkıntıları vardır. Gagala- rı kısa ve kalındır. Dişi ve erkekler aynı büyük- lükte ve aynı renkte olabilirler. Erkek muhabbet kuşlarının gaga üstünde mavi, dişilerinde pembe renkte tüysüz bölge bulunur. Muhabbet kuşları iyi bir tırmanıcı değildir. Buna karşın oldukça iyi uçma yeteneğine sahip olup, çok uzun mesafele- re uçabilirler. Yılda 2 veya 3 defa kuluçkaya yatarlar, her üreme sezonunda 4-6 yumurta ya- parlar. Kuluçka süreleri 18 - 21 gündür. Yavrular 4-5 hafta sonra yuvadan uçarlar. Ancak beslen- meleri 7. haftadan itibaren kendine yeterli hale gelir. Kuluçka döneminde dişi kuş erkek kuş tarafından beslenir. Muhabbet kuşlarında seksüel olgunluk yaşı yaklaşık 6 aydır. Canlı ağırlıkları 42-48 g arasında değişir.