KİMYON YETİŞTİRİCİLİĞİ-TARIMI

KİMYON YETİŞTİRİCİLİĞİ (TARIMI)

Kimyon Tıbbi ve Aromatik bitkilerden olup genellikle baharat ve ilaç sektöründe kullanılan kazık kök yapısına sahip bir bitkidir. Orta Anadolu da kıraç alanlarda arazinin nadasa bırakıldığı durumlarda nadas alanlarının azaltılması için ekimi yapılabilir. Ortalama olgunlaşma gün sayısı 120-130 gündür. Erken ilkbaharda (Şubat sonu ve Mart ayı içinde) ekimi yapılarak Temmuz ayında hasat olgunluğuna ulaşmaktadır. Tohumları renk olarak kahverengine yakın olup üzerinde sarımsı çizgileri vardır. Bin dane ağırlığı 3,5 - 4,1 gr. gelmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre yıllara göre Kimyon ekilen alanlar, üretim ve verim miktarları

YILLAR	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011
ALAN (Dekar)	60000	30000	285400	258000	211540	183269	183512	190110	171242	200117
ÜRETİM (Ton)	50000	20000	15000	14300	11998	9159	8879	14533	12587	13193
VERİM (kg/da)	83	67	53	55	57	50	48	76	74	66

Tüik

Toprak Hazırlığı:

Kıraç alanlarda ekimi yapılacaksa sonbahar yağışlarından sonra uygun bir zamanda toprak alatavda iken pullukla sürüm işlemi yapılarak geçmiş üretim döneminden kalan sap vb. artıklar toprak ile karıştırılmalıdır. Sürüm işlemi ilkbahar aylarına bırakılırsa yağışlı giden yıllarda sürüm için uygun zaman ve ortam oluşmama olasılığı göz ardı edilmemelidir. Ekimden önce kazayağı-tırmık kombinasyonu ile ekim yatağı düzgün bir şekilde hazırlanmalı tarlanın iyice düzeltilmesine dikkat edilmelidir. Zira ekim yatağı iyi hazırlanmaz ise kaliteli bir ekim yapma olasılığımız azalmaktadır. Ekimde yapılan hataların telafisi ilerleyen dönemlerde mümkün olmamaktadır.

Ekim Zamanı:

Orta Anadolu koşullarında iklim koşulları etkili olmakla birlikte Şubat ayı sonundan Mart ayının 20 - 25 ine kadar olan dönemde ekim işlemi gerçekleştirilmelidir. Tohumların 1 - 2 cm. derinliğe düşmesi yeterlidir. Tohumların küçük olması nedeni ile daha derine yapılan ekimlerde çimlenme oranı azalmakta ve düzgün bir çıkış oluşmamaktadır. Ekim hububat ekimi yapılan mibzerler ile yapılabilmektedir. Dekara atılması gereken tohum miktarı 1 - 1,5 kg. olmalıdır. Daha sık atılan tohumlarda özellikle kurak bölgelerde atılan tohumun tamamının çimlenmesi durumunda birim alandaki bitki sayısının fazla olması nedeni ile verim düşmektedir. Kimyon ekilen tarlaların kaymak tabakası bağlamayan araziler olmasına dikkat edilmelidir. Ekimden sonra kaymak tabakası oluşmuş ise kimyonun toprak yüzeyine çıkması güçleşecek, buda verimi olumsuz yönde etkileyecektir.

Yabancı ot kontrolü kimyon ekili tarlalardaki en önemli sorunların başında gelmektedir. Ekimden önce yapılacak yabancı ot mücadelesi ile yabancı otlar kısmen de olsa kontrol altına alınabilir. Ekimden önce yapılacak ilaçlamada dikkat edilecek kısım yeterli miktardaki su ilaç karışımının homojen bir şekilde tarla yüzeyine ilaçlama makinesi ile atılmasıdır. Bu işlemden sonra uygun bir aletle vakit geçirilmeden ilacın toprağa karıştırılması sağlanmalıdır. İlaçlamaya rağmen yabancı ot kontrolü sağlanamamış ise elle yabancı otlar kopartılarak ortamdan uzaklaştırılmalıdır.

Alternaria yanıklığı hastalığına karşı tohum ilaçlaması yapılmalıdır. Hastalık nedeni olan fungus ( Mantar ) kışı toprakta ve bitki artıklarında geçirmektedir. Hastalık özellikle tohumlarla taşınmaktadır. Hastalığa yağışlı ve nemli bölgelerde daha sık rastlanır. Bitkinin çiçeklenme döneminden hasat dönemine kadar zarar meydana getirmektedir. Bitkide çürümeye neden olan hastalık verimi önemli ölçüde düşürmektedir. Hastalığın görüldüğü tarlalardan tohum kullanılmamalıdır. Sürekli olarak aynı tarlaya kimyon ekimi yapılmamalıdır.

Gübreleme:

Gübre olarak dekara 10-15 kg. DAP gübresi kullanılabilir. Tohum ile gübre karıştırılarak homojen bir karışım elde edilmeli ve hububat ekim mibzerinin tohum gözüne oluşturulan karışım katılarak ekim yapılabilir.

Hasat Zamanı ve Verim:

Orta Anadolu koşullarında hasat temmuz ayı ile birlikte gelmektedir. Kimyon hasat olum noktasına geldiğinde oldukça kırılgan bir şekilde kurumaktadır. Hasat işlemi el ile yolma şeklinde yapılır. Elle yolunan kimyonlar 1-2 gün tarlada bekletildikten sonra harman işlemi için toplanarak uygun bir yerde biriktirilirler. Harmanlama işlemi harman makinası (patoz) veya Biçerdöverle yapılabilir. Dekardan 70 kg.' a kadar verim alınabilir.